به نقل از «قدس آنلاین»

واقف بزرگ‌ترین موقوفه امام رضا (ع) در هند، معلم فرزندان یک پادشاه ایرانی

تاریخ انتشار: ۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۷۹۸۹۵۵

آن طور که اسناد موجود روایت می‌کند میر محمد مؤمن که با نام میرمحمد مؤمن استرآبادی شهرت داشت و معلم فرزندان شاه عباس صفوی بود، او در زمان شاه محمد خدابنده از ایران خارج شد و بعد از سفر حج به دکن رفت، در آنجا از سوی محمدقلی قطب شاهی به مقام پیشوایی رسید.

با وجود اینکه برخی از اسناد نشان دهنده این است که میرمحمد مومن در در نیمه دوم قرن دهم هجری قمری می‌زیسته، اما اسناد معتبری درباره تاریخ تولد وی وجود ندارد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

از معلمی در ایران تا پیشوایی در هند

مدت‌ها پیش از آنکه شاه طهماسب در سال ۹۷۶ هجری قمری وی را به عنوان معلم فرزندان خود برگزیند، عالمی متبحر و مشهور بود و در سال ۹۸۹ ایران را به قصد حیدرآباد ترک کرد، سپس شاه طهماسب معلمی فرزند خود حیدر میرزا را به او سپرد.

او در سال ۹۸۶ هجری قمری پس از آنکه شاگردش حیدر میرزا درگذشت، از قزوین به عراق و عربستان رفت و از آنجا راهی هند شد.

اسناد موجود تاریخ‌نویسان، ورود مؤمن استرآبادی را به گلکنده در حیدرآباد دکن، اوایل ماه محرم سال ۹۸۹ هجری قمری عنوان کردند که به محض ورود از ملازمان سلطان ابراهیم قطب شاه شد و پس از درگذشت ابراهیم قطب شاه در ۲۱ ربیع‌الثانی ۹۸۸ هجری قمری، به ملازمت فرزندش محمد قلی درآمد.

پس از آنکه میر محمد مؤمن به پیشوایی رسید، دو رخداد مهم در سلطنت قطب شاهی به وقوع پیوست؛ یکی تأسیس شهر حیدرآباد و دیگری ترویج عمومی مذهب شیعه با تأسیس عاشورخانه‌ها و برپایی علم‌هایی با نام شهدای کربلا که علاقه شخصی میرمؤمن در هر دو دخالت داشت.

از ساخت اماکن مختلف روی یک کوه تا وقف آن

حیدرآباد شهری که اساسش را میرمحمد مومن بنا کرد در حال حاضر مرکز ایالت آندرا پرادش هند و پایتخت سلسله نظام‌های دکن است، نکته جالب توجه این شهر وجود بناهایی است که معماری آن شباهت زیادی به بناهای معماری ایرانی اسلامی موجود در مشهد دارد، به طوری که بسیاری از کارشناسان معتقدند بنایی همچون چارمنار در این شهر همچنان از نمادهای نفوذ فرهنگ ایرانی و شیعی در دکن به شمار می‌رود.

چارمنار، یک بنای مذهبی برای نمایش مذهبی و تعزیه بوده که در بلندترین بخش آن مسجدی ساخته شده و این موقعیت موجب شد که مسجد در هنگام سقوط گلکنده تخریب نشود.

مشخص نیست در چه سالی مؤمن استرآبادی زمینی را خرید، اما آن طور که اسناد موجود روایت می‌کنند او پس از خرید زمین، خاک کربلا را در آن پخش کرد و کاروانسرا، مسجد و آب انباری در آن ساخت و سپس با تمام ملحقاتش وقف قبرستان کرد، تمام این زمین و اماکنی را در آن ساخته شده همان موقوفه امام رضا (ع) است که چون هم ابعاد گسترده‌ای دارد هم کوهی که این اماکن بر آن ساخته شده وقف شده است از آن به عنوان بزرگ‌ترین موقوفه امام رئوف در هند یاد می شود.

درست خوانده اید وقف کوه هم انجام شده، در واقع چهارقرن پیش زمین‌های اطراف این کوه نیز توسط سلاطین قطب‌شاهی وقف این کوه شد، به طوری که درآمد حاصل از این زمین‌های زراعی بیش از ۱۵ درصد کل درآمد موقوفات ایالت آندهراپرادش که بخش وسیعی از هند محسوب می‌شود، است.

این محل که به موقوفه «کوه امام ضامن» هندوستان معروف بوده، محلی برای زیارت شیعیان و اجرای آیین‌های خاص توسط شاعران و مداحان در بیان فضایل و مناقب حضرت ثامن‌الحجج است.

از دیگر اقداماتی که مؤمن استرآبادی انجام داد این بود که افرادی از شیعه و اهل سنت را استخدام کرد و به آنان احکام کفن و دفن مردگان را آموزش داد.

تأسیس عاشورخانه‌ها، برپایی علم‌ها، برگزاری دیگر مراسم‌ مذهبی مانند عید مبعث و عید غدیر توسط محمد قلی یا همان میرمحمد مومن، اقداماتی بود که در حوالی سال یک  هزار هجری قمری در نخستین سال‌های پیشوایی محمد مؤمن اتفاق افتاد.

همچنین نخستین عَلَم دوران قطب‌شاهی همان است که محمدقلی در سال ۱۰۰۱ هجری قمری ساخته و در عاشورخانه شاهی در قلعۀ گلنکده بر پا داشته، همچنان به عنوان علم حسینی معروف و محفوظ است.

تاریخ ساخت علم، ۱۰۰۱ هجری قمری به عربی با نام محمد قلی قطب شاه به صورت مشبک روی علم نوشته شده و در اطراف آن، نام الله و اسامی ۱۴ معصوم منقوش است.

منبع: قدس آنلاین

کلیدواژه: موقوفه هند امام رضا ع هجری قمری محمد مؤمن قطب شاهی قطب شاه

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.qudsonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «قدس آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۷۹۸۹۵۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

شاهکار مهندسان ایرانی در سریلانکا

به گزارش «تابناک» به نقل از همشهری، پروژه سد چندمنظوره سریلانکا موسوم به «اومااویا» با ویژگی‌هایی منحصربه‌فرد که توسط مهندسان ایرانی اجرا شده است، دیروز با حضور سیدابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور افتتاح شد. این نخستین‌بار نیست که مهندسان ایرانی، پروژه‌های بزرگ را در دیگر کشور‌ها اجرا می‌کنند؛ اما اومااویا ویژگی‌هایی دارد که آن را خاص می‌کند. به‌گزارش همشهری، صادرات خدمات فنی و مهندسی، مرغوب‌ترین بخش از ترکیب تجارت خارجی است که ایران نیز از سال‌های دور در این حوزه فعال بوده است. تحریم‌های ظالمانه به قصد خانه‌نشین‌کردن مهندسان ایرانی به این بخش نیز حمله برد و توانست مقیاس صادرات فنی مهندسی ایران را کاهش دهد؛ اما مهندسان ایرانی ضمن دور زدن تحریم‌ها، بر شرکت‌های صاحب‌نام غربی نیز در صحنه‌های رقابت پیروز شدند و خود را در پروژه‌هایی که عنوان «بزرگ‌ترین» را یدک می‌کشیدند، جای دادند. اومااویا در سریلانکا، یکی از این پروژه‌ها بود که دیروز افتتاح شد. ایران در ابتدای دهه ۹۰ توانسته بود رکورد صادرات بیش از ۴ میلیارد دلاری خدمات فنی مهندسی را ثبت کند؛ اما این رقم حالا حدود ۱.۵ میلیارد دلار است و طبق وعده علی‌اکبر محرابیان، وزیر نیرو، قرار است طی ۲ سال آینده به ۵ میلیارد دلار نیز برسد.

آغاز تا انجام اومااویا

قریب به ۱۴ سال پیش، ایرانی‌ها برای حضور در پروژه چندمنظوره سریلانکا با ایتالیایی‌ها رقابت کردند و بعد از موفقیت در این رقابت، برای خلق شاهکار مهندسی در منطقه‌ای نسبتا محروم و خشک در ۲۰۰ کیلومتری شرق کلمبو، پایتخت سریلانکا، دست‌به‌کار شدند. از مارس ۲۰۱۰ که کلنگ پروژه اومااویا زده شد، عوامل زیادی دست‌به‌دست هم داد تا پایانی خوش برای این پروژه چندمنظوره رقم نخورد. در کنار تأخیر‌های کارفرما در تحویل زمین، محدودیت‌های بانکی ناشی از تحریم، تأخیر کارفرما در پرداخت‌ها و تعلیق موقت پروژه ناشی از مسائل ناشناخته زمین‌شناسی، در برهه‌های مختلف ترمز پیشرفت اومااویا را کشید، اما عاقبت از سال ۲۰۱۶، عملیات اجرایی پروژه با شتاب بیشتری آغاز شد که البته این‌بار نیز دست‌انداز‌های بزرگی نظیر کمبود سیمان، آرماتور و سایر نهاده‌ها در بازار سریلانکا، قطعی مکرر برق و کمبود گازوئیل از شتاب طرح کاستند و درنهایت با شیوع کرونا و مقررات سختگیرانه برای کنترل بیماری، سنگ بزرگ دیگری پیش پای مجریان پروژه افتاد. در نهایت اما، مهندسان ایرانی موفق شدند این پروژه را حتی در مواردی که برای نخستین‌بار توسط شرکت‌های ایرانی اجرا می‌شد به پایان برسانند و آن را با نام ایران آماده افتتاح کنند.

 مختصات ابرپروژه اومااویا

پروژه برقابی سریلانکا که توسط مهندسان کشورمان و با پیمانکاری شرکت فراب ایران اجرا شده، شامل ساخت ۲ سد، یک‌تونل انتقال آب و ۲ واحد نیروگاه زیرزمینی برقابی با مجموع ظرفیت ۱۲۰ مگاوات است که طبق گفته‌های وزیر نیرو، ۵۳۰ میلیون دلار هزینه در برداشته و دولت سریلانکا کل مبلغ را به‌صورت نقدی پرداخت کرده است. البته ۵۰ میلیون دلار از این هزینه در قالب «اعتبار خریدار» و طی قراردادی بین بانک توسعه صادرات ایران و وزارت دارایی سریلانکا تسویه شده که بازپرداخت آن با دولت سریلانکا خواهد بود.

اجرای صفر تا ۱۰۰ پروژه چندمنظوره اومااویا توسط مهندسان ایرانی انجام شده و طراحی و ساخت شفت عمودی زیرزمینی آن به ارتفاع ۶۱۸ متر، جزو عمیق‌ترین شفت‌های ساخته‌شده توسط مهندسان ایرانی است. جالب اینکه حفاری این شفت به روشی نوین و کاملا مکانیزه و بدون دسترسی میانی انجام شده است. نکته دیگر اینکه این طرح در منطقه‌ای نسبتا محروم و خشک اجرا شده و شرکت ایرانی به‌واسطه فعالیت‌های داوطلبانه و خیریه‌ای مانند ساخت جاده دسترسی و تأمین آب برای مردم محلی، نشان عالی مسئولیت اجتماعی را نیز دریافت کرده است. براساس آمار‌های شرکت فراب، در اوج فعالیت‌های اجرایی این پروژه ۱۸۰۰نفر مشغول به فعالیت بوده‌اند که ۴۰۰نفر از آن‌ها متخصصان ایرانی، ۱۳۷۰نفر از کشور سریلانکا و ۳۰ نفر از سایر کشور‌ها بوده‌اند.

ایران در باشگاه سدسازان برتر جهان

وزیر نیرو در مراسم افتتاح پروژه اومااویا گفت: براساس اعلام کمیسیون بین‌المللی سد‌های بزرگ، ایران جزو کشور‌های برتر جهان در بخش سدسازی است و همچنین در حوزه تولید برق حرارتی جزو ۱۰کشور اول جهان محسوب می‌شود. علی‌اکبر محرابیان با اشاره به اینکه ایران پنجمین کشور جهان از لحاظ وسعت شبکه‌های آبیاری و زهکشی است، افزود: ما در عرصه تولید تجهیزات و قطعات موردنیاز تصفیه‌خانه‌های آب و فاضلاب موفق شدیم بیش از ۹۵درصد نیاز خود را در داخل کشور تأمین کنیم. وزیر نیرو خاطرنشان کرد: به برکت این دستاورد‌ها بیش از ۲۰۰سد بزرگ و ۶۰۰سد کوچک با حجم مخزن حدود ۶۰میلیارد مترمکعب و حدود ۲.۵میلیون هکتار شبکه آبیاری و زهکشی مدرن و صد‌ها تصفیه‌خانه آب و فاضلاب در ایران ساخته شده است. با توجه به ظرفیت کشور در صدور خدمات فنی و مهندسی در بخش آب و برق و فاضلاب چند پروژه بزرگ را در کشور‌های مختلف جهان یا در حال اجرا داریم یا به اتمام رسانده‌ایم. او با اشاره به توان مهندسان ایرانی در سدسازی، گفت: در کشور تاجیکستان  از میان پروژه‌های به بهره‌برداری رسیده می‌توان به سد و نیروگاه سنگ توده و از پروژه‌های در حال ساخت می‌توان به سد راغون به‌عنوان بزرگ‌ترین طرح عمرانی در جهان و به تعبیری مرتفع‌ترین سد جهان به ارتفاع ۳۳۵متر و حجم ذخیره ۱۴میلیارد مترمکعب توسط مشاوران و پیمانکاران بین‌المللی ازجمله شرکت‌های ایرانی  اشاره کرد.

مشخصات فنی غول نیم میلیارد دلاری ایرانی در سریلانکا

طرح چند‌منظوره اومااویا در ۲۳۰ کیلومتری پایتخت سریلانکا، شامل دو سد به نام‌های دایرابا و پوهولپولاست که قرار است آب مازاد رودخانه‌های اومااویا و ماهاتوتیلااویا را در دو حوضه آبریز مجزا به مناطق کم آب منتقل کند.